ააფ

როგორც ჩვენი ჟურნალის მკითხველებს ახსოვთ, კანონით მემკვიდრეობის ძირითად პრინციპებზე მიმდინარე წლის იანვრის ნომერში ვისაუბრეთ; ამჟამად კი ანდერძით მემკვიდრეობის მნიშვნელოვან საკითხებს მიმოვიხილავთ.

ანდერძით მემკვიდრეობის არსის გასაგებად უპირველესად აუცილებელია თვით საკუთრების, როგორც უფლების მნიშვნელობის ცოდნა, რადგან სწორედ საკუთრების უფლებისაგან გამომდინარეობს ანდერძით მემკვიდრეობაც.

კონსტიტუციის 21-ე მუხლით დაცულია საკუთრების განსაკუთრებული ფორმა - მემკვიდრეობის უფლება, ანუ საკუთრების მემკვიდრეობით მიღებისა და გაცემის უფლება, რომელიც უზრუნველყოფს სახელმწიფოს ჩარევისაგან საკუთრების დაცვას ადამიანის სიკვდილის შემთხვევაში. ამით უზრუნველყოფილია, ერთი მხრივ, სამკვიდროს დამტოვებლის (მამკვიდრებლის) უფლება თავისი ქონება საკუთარი ("უკანასკნელი") სურვილის შესაბამისად განკარგოს, მეორე მხრივ კი, - მემკვიდრის უფლება მიიღოს მამკვიდრებლის მიერ დატოვებული ქონება. მამკვიდრებელი ყოველივე ამას ახორციელებს ანდერძის საფუძველზე, რომლითაც იგი განსაზღვრავს, სიკვდილის შემდეგ ვის დარჩება მისი ქონება. ამით ნათელი ხდება მემკვიდრეობის უფლების მჭიდრო კავშირი საკუთრების უფლებასთან, რადგან ანდერძის თავისუფლება სხვა არაფერია, თუ არა უფლება მამკვიდრებელმა უკანასკნელად განკარგოს თავისი საკუთრება. მემკვიდრეებისთვის კი მემკვიდრეობის უფლების კონსტიტუციურ-სამართლებრივი უზრუნველყოფა ნიშნავს იმას, რომ კანონით მემკვიდრეობის მიღების უფლების მქონე პირთა წრე დადგენილი უნდა იქნეს მხოლოდ მაშინ, როცა არ არსებობს მამკვიდრებლის ანდერძი.

აღნიშნულიდან გამომდინარე, ცალსახად ჩანს, რომ კანონში განმტკიცებულ კანონით მემკვიდრეობაზე უფრო მაღლა დგას მოანდერძის ნება, რომელსაც ის ანდერძის საშუალებით გადასცემს. ამ მოთხოვნას შეესაბამება საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი, რომლის მიხედვითაც კანონით მემკვიდრეობა, ანუ გარდაცვლილის ქონების გადასვლა კანონში მითითებულ პირებზე მოქმედებს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, "თუ მამკვიდრებელს არ დაუტოვებია ანდერძი, ან თუ ანდერძი მოიცავს სამკვიდროს ნაწილს, ან თუ ანდერძი მთლიანად ან ნაწილობრივ ბათილად იქნა ცნობილი" (სსკ 1306-ე მუხლის მე-2 ნაწილი).

მოქმედი კანონმდებლობა განამტკიცებს ანდერძის თავისუფლების პრინციპს. კანონი, ანდერძით მემკვიდრეობის ინსტიტუტის განმტკიცებით, მამკვიდრებელს მემკვიდრეთა ამორჩევის უფლებას აძლევს.

კითხვა: გთხოვთ განგვიმარტოთ, როგორი გარიგებაა ანდერძი, შეუძლია თუ არა მოანდერძეს მისი შეცვლა და საჭიროა თუ არა ანდერძის შესადგენად მემკვიდრის თანხმობა?

პასუხი: ანდერძი არის კანონის მიერ დადგენილი ფორმით შედგენილი მამკვიდრებლის (მოანდერძის) განკარგულება გარდაცვალების შემთხვევაში, მისი ქონების ბედის შესახებ. ანდერძი ცალმხრივი გარიგებაა, რომელშიც მხოლოდ მოანდერძის ნებაა გამოხატული. ანდერძის ცალმხრივი ხასიათი მოანდერძეს ანდერძის შედგენის შემდეგაც კი აძლევს თავისი ქონების განკარგვის შესაძლებლობას, ანუ მას შეუძლია შეცვალოს ან გააუქმოს ანდერძი თავისი სურვილისამებრ. ანდერძის შესადგენად საჭირო არ არის მემკვიდრის თანხმობა. უფრო მეტიც, მემკვიდრემ ხშირად არც კი იცის ანდერძის შინაარსი.

არსებულ სამართლებრივ სივრცეში ანდერძის უმნიშვნელოვანეს როლზე და მის აქტუალობაზე ცალსახად მიუთითებს ამ ინსტიტუტის საქართველოს სახელმწიფოს უმაღლეს კანონში – კონსტიტუციაში განმტკიცება. მემკვიდრეობის უფლება, როგორც უკვე აღინიშნა, კონსტიტუციური უფლებაა.

საჭიროა დეტალურად განვიხილოთ, თუ ვინ შეიძლება იყოს მამკვიდრებელი და ვინ - მემკვიდრე და არსებობს თუ არა რაიმე შეზღუდვები ამ პირთა მიმართ კანონმდებლობაში.

მამკვიდრებელი (სამკვიდროს დამტოვებელი) - ის პირია, რომლის გარდაცვალების შემდეგ მისი ქონება სხვა პირზე გადადის. ის შეიძლება იყოს მხოლოდ ფიზიკური პირი. აღნიშნულის თანახმად, კანონმდებელი განამტკიცებს მთავარ შეზღუდვას, რომლის შესაბამისადაც იურიდიულ პირს არ შეუძლია გახდეს მამკვიდრებელი. ამგვარი შეზღუდვა გამომდინარეობს თვით ანდერძით მემკვიდრეობის არსიდან, რომლის მთავარ ნიშანს წარმოადგენს ერთი პირის ნამდვილი ნების გამოვლენა საკუთარი ქონების საბოლოოდ განკარგვის შესახებ.

ანდერძით მემკვიდრეობის დროს, მამკვიდრებელი ყველა შემთხვევაში აუცილებელია იყოს ქმედუნარიანი პირი. დაუშვებელია ანდერძით მემკვიდრეობის შემთხვევაში იგი იყოს არასრულწლოვანი ან ქმედუუნაროდ აღიარებული სრულწლოვანი პირი.

კითხვა: გთხოვთ აგვიხსნათ, რა არის ქმედუნარიანობა და რისთვის არის იგი საჭირო ანდერძით მემკვიდრეობის დროს?

პასუხი: საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის მე-12 მუხლის თანახმად, ქმედუნარიანობა არის ფიზიკური პირის უნარი, თავისი ნებითა და მოქმედების სრული მოცულობით შეიძინოს და განახორციელოს სამოქალაქო უფლებები და მოვალეობები. ის წარმოიშობა სრულწლოვანების მიღწევისთანავე, მაგრამ არსებობს ორი გამონაკლისი:

ა) ქმედუნარიანად ითვლება აგრეთვე პირი, რომელიც იქორწინებს თვრამეტი წლის ასაკის მიღწევამდე და ბ) პირი, რომელსაც კანონიერი წარმომადგენელი მიანიჭებს საწარმოს დამოუკიდებლად გაძღოლის უფლებას. შესაბამისად აღნიშნულ პირებსაც შეუძლიათ შეადგინონ ანდერძი ისევე, როგორც სრულწლოვან ქმედუნარიან პირებს.

ანდერძით მემკვიდრეობისას მთავარია პირის ნამდვილი ნების დადგენა, ხოლო თუ პირი ქმედუუნაროა ან შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონეა, მას არ შესწევს უნარი გონივრულად განსაჯოს საკუთარი მოქმედება და ნათლად გამოხატოს თავისი ნება (სსკ 1345-ე მუხლი). აღსანიშნავია, რომ ანდერძის შედგენის შემდეგ ქმედუნარიანობის დაკარგვა ანდერძის ნამდვილობაზე გავლენას არ ახდენს.

რაც შეეხება შეზღუდულ ქმედუნარიანობას, სამოქალაქო კოდექსის მე-16 მუხლის თანახმად, ასეთად შეიძლება აღიარებულ იქნეს პირი, რომელიც ბოროტად იყენებს ალკოჰოლს ან ნარკოტიკულ ნივთიერებებს და ამის გამო თავის ოჯახს მძიმე მატერიალურ მდგომარეობაში აყენებს. შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონე პირები ქმედუნარიანობით უთანაბრდებიან არასრულწლოვანებს. სასამართლოს მიერ შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონე სრულწლოვან პირს უწესდება მზრუნველობა. კანონის თანახმად შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონე პირი უფლებამოსილია დადოს ქონების განკარგვის გარიგება, აგრეთვე განკარგოს ხელფასი, პენსია ან სხვა შემოსავალი მხოლოდ მზრუნველის თანხმობით, გარდა წვრილმანი ყოფითი გარიგების დადებისა.

კითხვა: რამდენად სწორად მიგაჩნიათ სსკ მე-16 მუხლის დანაწესი, სადაც აღნიშნულია, რომ "კანონის თანახმად შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონე პირი უფლებამოსილია დადოს ქონების განკარგვის გარიგება... მზრუნველის თანხმობით". აღნიშნულის თანახმად, შეზღუდული ქმედუნარიანობის მქონე პირს შეუძლია შეადგინოს ანდერძი და ამისათვის საჭიროა მზრუნველის თანხმობა?

პასუხი: საკითხის ასეთი გადაწყვეტა არ უნდა ჩაითვალოს მართებულად, რადგანაც ის ეწინააღმდეგება ანდერძით მემკვიდრეობის პრინციპს. ანდერძი ცალმხრივი გარიგებაა, რაც იმას ნიშნავს, რომ მარტოოდენ ერთი პირის ნების გამოვლენაც საკმარისია სამართლებრივი ეფექტის მისაღწევად. ანდერძის ცალმხრივობას კი ის განსაზღვრავს, რომ მასში ერთი პირის ნება უნდა იყოს გამოხატული და დაუშვებელია, რომ ამ ნების გამოხატვა დამოკიდებული იყოს ვინმეს თანხმობაზე ან უარზე. აღნიშნული ცალსახად მიუთითებს, რომ შეზღუდული ქმედუნარიანობის პირს არ უნდა მიეცეს ანდერძის შედგენის უფლება თუნდაც არსებობდეს მზრუნველის თანხმობა და ეს პირობა ნათლად უნდა განმტკიცდეს სამოქალაქო კანონმდებლობაში.

სამართლის მიერ შეზღუდული ქმედუნარიანობის გაუქმების შემდეგ პირს გაუუქმდება მასზე დაწესებული მზრუნველობაც და წარმოეშობა სრულწლოვანისათვის შესაბამისი შეუზღუდავი უფლებები. მათთან ერთად დაუბრუნდება ანდერძის შედგენის ანუ მამკვიდრებლად გამოსვლის უფლებაც.

კანონი ხაზს უსვამს იმ გარემოებას, რომ ანდერძის შედგენის მომენტში პირს უნდა შეეძლოს თავისი მოქმედების გონივრული განსჯა და თავისი ნების ნათლად გამოხატვა. აღნიშნულის თანახმად, ბათილია ანდერძი, როდესაც პირი ქმედუნარიანია, მაგრამ ანდერძის შედგენის მომენტში ისეთ მდგომარეობაში იმყოფებოდა, რომ არ შეეძლო გონივრულად განესაჯა თავისი ქმედება და ნათლად გამოეხატა თავისი ნება, რისი საფუძველიც შესაძლოა იყოს დიდი ფიზიკური ტკივილი, ძლიერი სულიერი განცდა, ალკოჰოლური ზემოქმედების ქვეშ ყოფნა და სხვა.

რაც შეეხება მემკვიდრეს, იგი ის პირია, რომელზედაც გადადის მამკვიდრებლის ქონება. მამკვიდრებლისაგან განსხვავებით, მემკვიდრე შეიძლება იყოს არა მხოლოდ ფიზიკური პირი, არამედ იურიდიული პირი და ხაზინა.

მემკვიდრეებად შეიძლება ჩაითვალონ ის ფიზიკური პირები, რომლებიც ცოცხლები იყვნენ მამკვიდრებლის სიკვდილის მომენტისთვის. ფიზიკური პირი დაბადებიდან გარდაცვალებამდე შეიძლება იყოს როგორც კანონით, ისე ანდერძით მემკვიდრე მისი ქმედუნარიანობის მიუხედავად.

ანდერძით მემკვიდრეობისას მემკვიდრეები შეიძლება იყვნენ ისინიც, რომლებიც ჩაისახნენ მამკვიდრებლის სიცოცხლეში და დაიბადნენ მისი გარდაცვალების შემდეგ. მოცემულ შემთხვევაში, კანონით მემკვიდრეობისგან განსხვავებით, კანონმდებელი აფართოებს იმ პირთა წრეს, რომლებიც შეიძლება მემკვიდრეები იყვნენ ჯერ კიდევ დაბადებამდე, რადგანაც, გარდა შვილებისა, მემკვიდრეები შეიძლება იყვნენ სხვებიც, რომლებიც ჩაისახნენ მამკვიდრებლის სიცოცხლეში, მაგრამ მისი გარდაცვალების შემდეგ დაიბადნენ. აქ მნიშვნელობა არა აქვს, მამკვიდრებლის გარდაცვალების შემდეგ დაბადებული ბავშვები მისი შვილები არიან თუ არა. საანდერძო განკარგულება ზუსტად უნდა მიუთითებდეს კონკრეტულ პირზე, რომელიც ჩასახული იყო მამკვიდრებლის სიცოცხლეში.

კითხვა: რა შემთხვევაში ითვლება ბავშვი მამკვიდრებლის გარდაცვალებამდე ჩასახულად?

პასუხი: საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1188-ე მუხლის შესაბამისად, ბავშვი მამკვიდრებლის გარდაცვალებამდე დაქორწინებული მშობლებისაგან წარმოშობილად ჩაითვლება, თუ იგი დაიბადება მისი გარდაცვალების დღიდან არა უგვიანეს ათი თვისა.

საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის მე-11 მუხლის მე-2 ნაწილი მემკვიდრედ ყოფნის უფლებას უკავშირებს არა დაბადებას, არამედ ჩასახვას: `მემკვიდრედ ყოფნის უფლება წარმოიშობა ჩასახვისთანავე~. როგორც ვიცით, სამართლის სუბიექტი დაბადებამდე არ არსებობს, შესაბამისად ასეთ უფლებაუნარიანობას შეზღუდული უფლებაუნარიანობა ეწოდება. შეზღუდული – იმიტომ, რომ იგი მხოლოდ მემკვიდრედ ყოფნის უფლებას ითვალისწინებს და ეს უფლებაუნარიანობა პირობითია, რადგან მისი განხორციელება დამოკიდებულია დაბადებაზე.

კითხვა: რა შემთხვევაში შეიძლება იურიდიული პირი იყოს მემკვიდრე?

პასუხი: იურიდიული პირი ანდერძით მემკვიდრე შეიძლება იყოს იმ შემთხვევაში, თუ იგი შექმნილი იყო სამკვიდროს გახსნის მომენტისათვის (სსკ 1308-ე მუხლი).

სამოქალაქო კოდექსი ითვალისწინებს პირის უღირს მემკვიდრედ ცნობას. დადგენილია, რომ არც კანონითა და არც ანდერძით მემკვიდრე არ შეიძლება იყოს პირი, რომელიც განზრახ უშლიდა ხელს მამკვიდრებელს მისი უკანასკნელი ნების განხორციელებაში და ამით ხელს უწყობდა თავისი ან მისი ახლობელი პირების მოწვევას მემკვიდრეებად ან სამკვიდროში მათი წილის გაზრდას, ანდა ჩაიდინა განზრახი დანაშაული ან სხვა ამორალური საქციელი მოანდერძის მიერ ანდერძში გამოთქმული უკანასკნელი ნება-სურვილის საწინააღმდეგოდ, თუ ეს გარემოებანი დადასტურებული იქნება სასამართლოს მიერ (სსკ 1310-ე მუხლი).

ანდერძი უნდა შეადგინოს პირადად მოანდერძემ. ანდერძის შედგენა წარმომადგენლის მეშვეობით არ დაიშვება. კანონი არ უშვებს იმის შესაძლებლობას, რომ მოანდერძემ სხვა პირს დაავალოს ანდერძის შედგენა, რადგანაც აღნიშნული არღვევს ანდერძის არსს.

ანდერძი მხოლოდ ერთი მამკვიდრებლის განკარგულებას უნდა შეიცავდეს. ორი ან მეტი პირის მიერ ერთობლივად ანდერძის შედგენა არ დაიშვება.

კითხვა: ხომ არ არის კანონით დაშვებული რაიმე გამონაკლისი იმაზე, რომ ანდერძი შეადგინოს რამდენიმე პირმა?

პასუხი: დიახ, ამ წესიდან დაშვებულია მხოლოდ ერთი გამონაკლისი - მეუღლეებს შეუძლიათ შეადგინონ ერთობლივი ანდერძი, მაგრამ მხოლოდ ურთიერთმემკვიდრეობის შემთხვევაში. აქ ხაზი აქვს გასმული ურთიერთმემკვიდრეობას, ე.ი. მემკვიდრეობას ერთმანეთის შემდეგ. მეუღლეთა ერთობლივი ანდერძი არ შეიძლება გარდა მეუღლეებისა ეხებოდეს სხვა პირს. მეუღლეთა ერთობლივი ანდერძი შეიძლება გაუქმდეს ერთ ერთი მეუღლის მოთხოვნით, მაგრამ ჯერ კიდევ ორივე მეუღლის სიცოცხლეში (სსკ 1346-1347-ე მუხლები).

ანდერძი შეიძლება შეეხოს მთელ სამკვიდროს ან მის ნაწილს. თუ ანდერძით რამდენიმე მემკვიდრეა დანიშნული, მოანდერძეს შეუძლია განსაზღვროს თითოეული მემკვიდრის წილი სამკვიდროდან, ან მიუთითოს, თუ რომელ მემკვიდრეზე კონკრეტულად რომელი ქონება გადავა. თუ ანდერძში ასეთი მითითება არ არის, მაშინ სამკვიდრო თანაბრად ნაწილდება მემკვიდრეებს შორის. მაგალითად, თუ ანდერძში მითითებულია, რომ მოანდერძე მთელ თავის ქონებას უანდერძებს შვილებს, მაშინ შვილები სამკვიდროს თანაბრად გაინაწილებენ.

კითხვა: როგორ განაწილდება სამკვიდრო, თუ ანდერძით რამდენიმე მემკვიდრეა დანიშნული, მაგრამ მასში მხოლოდ ერთი მათგანის წილია განსაზღვრული, სხვებისა კი არა?

პასუხი: მაშინ ეს უკანასკნელნი თანაბრად მიიღებენ დანარჩენ ქონებას (სსკ 1348-ე მუხლი). მაგალითად, თუ ანდერძით გათვალისწინებულია მეუღლე და შვილები, მაგრამ ნათქვამია, რომ მეუღლეს ეანდერძა სამკვიდროს ნახევარი, ხოლო შვილების წილზე არაფერია ნათქვამი, მაშინ შვილები თანაბრად გაინაწილებენ სამკვიდროს მეორე ნახევარს.

თუ მოანდერძემ, რომელმაც ანდერძით რამდენიმე მემკვიდრე დანიშნა, ანდერძში მიუთითა ქონებაზე მხოლოდ ერთი მემკვიდრის სასარგებლოდ და მეტი ქონება სამკვიდროში არ აღმოჩნდა, მისი ქონება ანდერძით გათვალისწინებულ ყველა პირზე თანაბრად განაწილდება.

ვფიქრობთ, მკითხველისთვის საინტერესო იქნება თუ როგორ განსაზღვრავს სამოქალაქო კოდექსი ანდერძის გარეთ დარჩენილი ქონების ბედს. სსკ 1350-ე მუხლის თანახმად: თუ ანდერძით დანიშნულ მემკვიდრეთა წილი მთლიანად არ მოიცავს მთელ სამკვიდროს, მაშინ ანდერძის გარეთ დარჩენილ ქონებაზე განხორციელდება კანონით მემკვიდრეობა, რომელიც შეეხება იმ კანონით მემკვიდრეებსაც, რომელთაც ეანდერძათ ქონების ნაწილი.

თუ არიან მხოლოდ ანდერძით დანიშნული მემკვიდრეები, მაშინ მათი წილი თანაზომიერად გაიზრდება, თუ თითოეულ მემკვიდრეს ანდერძით განსაზღვრული აქვს თავთავიანთი წილი, მაგრამ ყველას წილი არ ამოუწურავს სამკვიდროს მთლიანად. მაგალითად, თუ მოანდერძემ სამი მემკვიდრე დანიშნა და თითოეულს უანდერძა სამი სახლი, მაგრამ გაუნაწილებელი რჩება სამკვიდროში შეტანილი კიდევ ერთი სახლი, ის გაიყიდება და შედეგად მიღებული თანხა განაწილდება ანდერძით მემკვიდრეებზე, თუ კანონით მემკვიდრეები არ არიან.

კითხვა: შეიძლება თუ არა მოანდერძემ ანდერძით დაავალოს სხვა პირს იმის განსაზღვრა, ვინ რამდენი წილი უნდა მიიღოს?

პასუხი: მოანდერძეს არ შეუძლია ანდერძით დაავალოს სხვა პირს იმის განსაზღვრა, თუ ვინ უნდა მიიღოს წილი და რა ოდენობით, რადგანაც მოანდერძე ანდერძის ნამდვილობისათვის ვალდებულია თვითონ განსაზღვროს მემკვიდრეები და მათთვის გადასაცემი წილის ოდენობა.

იმ შემთხვევაში, თუ მამკვიდრებელმა მემკვიდრის პიროვნება განსაზღვრა ისეთი ნიშნებით, რომლებიც რამდენიმე პირს შეიძლება მიუდგეს და შეუძლებელია დადგენა, თუ მას კონკრეტულად რომელი ჰყავდა მხედველობაში, მაშინ ისინი ყველანი ჩაითვლებიან მემკვიდრეებად თანაბარი წილის უფლებით.

მაგალითად, მოანდერძემ ანდერძში მიუთითა, რომ ქონებას უანდერძებს ძმისშვილს, მაგრამ მას ჰყავს მეორე ძმისშვილიც, რომელსაც იგივე სახელი და გვარი აქვს. ასეთ შემთხვევაში, თუ შეუძლებელია იმის დადგენა, თუ რომელი ძმისშვილი ყავდა მხედველობაში მამკვიდრებელს, მაშინ ორივე ძმისშვილი მემკვიდრედ ჩაითვლება თანაბარი წილის უფლებით.

მოანდერძეს შეუძლია ანდერძით მემკვიდრეობა ჩამოართვას ერთ, რამდენიმე ან ყველა ანდერძით მემკვიდრეს. ამასთან, აღსანიშნავია, რომ იგი არ არის ვალდებული მიუთითოს ამის მოტივზე. ამ მიზნით, მოანდერძემ შეიძლება პირდაპირ მიუთითოს იმ კანონით მემკვიდრეებზე, რომლებსაც მემკვიდრეობას ართმევს ან საერთოდ არ მოიხსენიოს ისინი ანდერძში, რაც ავტომატურად ართმევს მათ მემკვიდრეობას, მიუხედავად იმისა, რომ აღნიშნული პირდაპირ არ არის მითითებული ანდერძში.

კითხვა: გთხოვთ აგვიხსნათ, რა უფლებით სარგებლობენ კანონით მემკვიდრეები, რომლებიც საერთოდ არ არიან მოხსენებულნი ანდერძში?

პასუხი: კანონით მემკვიდრეები, რომლებიც მოხსენებულნი არ არიან ანდერძში, ინარჩუნებენ მემკვიდრეობის უფლებას სამკვიდროს იმ ნაწილზე, რომელსაც ანდერძი არ შეხებია; ასევე მიიღებენ ანდერძით გათვალისწინებულ ქონებსაც, თუ სამკვიდროს გახსნის მომენტისათვის ცოცხალი არ არიან ანდერძით მემკვიდრეები ან თუ მათ უარი თქვეს სამკვიდროს მიღებაზე.

როცა მთელი სამკვიდრო ანდერძით მემკვიდრეებზე იყო განაწილებული, მაგრამ ერთ-ერთი მემკვიდრე სამკვიდროს გახსნამდე გარდაიცვლება, მის წილ ქონებაზე კანონით მემკვიდრეობა კი არ წარმოიშობა, არამედ ამ წილს სხვა ანდერძით მემკვიდრეები მიიღებენ თანაბრად. განსხვავებულად უნდა გადაწყდეს საკითხი, როდესაც მოანდერძემ მთელი სამკვიდრო გაანაწილა ანდერძით მემკვიდრეებზე, მაგრამ ერთ-ერთი ანდერძით მემკვიდრის მიმართ ანდერძი ბათილად იქნა ცნობილი. ასეთ შემთხვევაში იმ მემკვიდრის წილი, რომლის მიმართაც ანდერძი გაბათილდა, გადავა არა ანდერძით მემკვიდრეებზე, არამედ კანონით მემკვიდრეებზე.

ანდერძით მემკვიდრეობის არსის განსაზღვრისას ჩვენ შევეცადეთ გადმოგვეცა ანდერძის შედგენისთვის აუცილებელი პირობები, რომლებსაც კანონმდებელი განამტკიცებს, მაგრამ იგი იმდენად ბევრის მომცველია, ალბათ მკითხველებს კვლავ წამოეჭრებათ კონკრეტული შეკითხვები, რომლებსაც მზად ვართ ვუპასუხოთ. რაც შეეხება ანდერძის ფორმას, შინაურული, დახურული და სანოტარო წესით მათი შედგენის წესსა და პირობებს, აღნიშნულის შესახებ სრულყოფილ ინფორმაციას ჩვენი ჟურნალის შემდეგ ნომერში მოგვაწვდით.

ირინე ღლონტი