ააფ

სტატიების ციკლი "საქართველოს საგადასახადო კოდექსის ცვლილებების კომენტარები" რეგულარულია. დასაწყისი იხ. "აუდიტი, აღრიცხვა, ფინანსები", #2(110), 2008 წ.

სანამ საგადასახადო კოდექსში შეტანილი ცვლილებების განხილვას გავაგრძელებთ, გვინდა დავუბრუნდეთ ერთ საკითხს, რომელსაც შევეხეთ ჟურნალის წინა ნომერში. სტატიის 1-ლ ნაწილში ჩვენ აღვნიშნეთ, რომ საგადასახადო შეღავათი დღგ-ში არ ვრცელდება იმ მუდმივი დაწესებულების არმქონე არარეზიდენტ პირებზე, რომლებიც საქართველოში ახდენენ საინფორმაციო ტექნოლოგიების მიწოდებას. ასეთი მიწოდება იბეგრება უკუდაბეგვრის დღგ-ით, სსკ 241-ე მუხლში ახლადჩამატებული 31 ნაწილის თანახმად:

"31. თუ საგადასახადო აგენტს საქართველოს ტერიტორიის გარეთ გაწეული მომსახურების ან/და საქონლის პროდუქტი (საპროექტო დოკუმენტაცია, ტექნიკური დოკუმენტაცია, ტექნოლოგიური სქემა, პროგრამა და ა.შ.) მიეწოდება ინტერნეტით ან ელექტრონული კომუნიკაციის სხვა საშუალებით და, შესაბამისად, ის არ კვეთს საქართველოს ეკონომიკურ საზღვარს ინტეგრირებული სქემის ან ინფორმაციის სხვა მატარებლის საშუალებით, მაშინ ასეთი მიწოდებისათვის გასაცემი თანხა იბეგრება დღგ-ით ამ მუხლის შესაბამისად".

ჟურნალის რედაქციაში შემოვიდა მკითხველის შეკითხვა: თუ ვირტუალური ზონის პირი საქართველოში მუდმივი დაწესებულების არმქონე არარეზიდენტია, მისთვის ინფორმაციული ტექნოლოგიების მიწოდებისათვის საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული შემოსავალი დაიბეგრება თუ არა არარეზიდენტის საშემოსავლო (მოგების) გადასახადით?

სსკ მე-12 მუხლის 52-ე ნაწილში მოცემული განმარტების მიხედვით, ვირტუალური ზონის პირი არის "ფიზიკური ან იურიდიული პირი, რომელიც ახორციელებს საინფორმაციო ტექნოლოგიურ საქმიანობას". განმარტებაში არ არის მოთხოვნილი, რომ ვირტუალური ზონის პირი აუცილებლად საქართველოს რეზიდენტი უნდა იყოს. აქედან გამომდინარე, პირდაპირი პასუხი დასმულ კითხვაზე ისაა, რომ არ დაიბეგრება, რადგან სსკ 168-ე მუხლის პირველი ნაწილის "შ" პუნქტის თანახმად, "ვირტუალური ზონის ფიზიკური პირის მიერ შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების მიწოდებით მიღებული შემოსავალი" გათავისუფლებულია საშემოსავლო გადასახადისაგან, ხოლო სსკ 172-ე მუხლის "ტ" პუნქტის თანახმად კი,

"ტ) ვირტუალური ზონის იურიდიული პირის მიერ შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების მიწოდებით მიღებული მოგება" - მოგების გადასახადისაგან.

მიუხედავად აღნიშნულისა, მოცემულ საკითხში გადასახადის გადამხდელებს გარკვეული სიფრთხილე მაინც მართებთ. სსკ 168-ე მუხლის 1-"შ" და 172-ე მუხლის "ტ" პუნქტების მიხედვით, დაბეგვრისაგან თავისუფლება შემოსავალი ან მოგება, რომელიც მიღებულია "პირის მიერ შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების მიწოდებისაგან", ხოლო სსკ მე-12 მუხლის 53-ე ნაწილით, საინფორმაციო ტექნოლოგიები განმარტებულია როგორც "კომპიუტერული საინფორმაციო სისტემების შესწავლა, მხარდაჭერა, განვითარება, დიზაინი, წარმოება და დანერგვა, რის შედეგადაც მიიღება პროგრამული უზრუნველყოფის პროდუქტები". ამგვარად, საშემოსავლო და მოგების გადასახადებში შეღავათების მისაღებად, არსებითია, რომ ჯერ ერთი, საინფორმაციო ტექნოლოგიები ამ პირის მიერ შექმნილი იყოს, და მეორეც, ადგილი უნდა ჰქონდეს მიწოდებას, ანუ როდესაც აქტივის ან მომსახურების ფორმით მყიდველი იღებს პროგრამული უზრუნველყოფის პროდუქტებს და არა ისეთ მომსახურებას, რომელიც უკავშირდება არსებულ პროგრამული უზრუნველყოფის პროდუქტს, მაგრამ არ წარმოადგენს მისი მიწოდების შემადგენელ ნაწილს (მაგალითად, კომპიუტერის გაწმენდა ვირუსებისაგან).

ჯარიმები

სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ზედმეტობის ან დანაკლისის გამოვლენის შემთხვევაში დაწესებული ჯარიმების გაზრდაზე წინა სტატიაში აღვნიშნეთ. ახალი ცვლილებებით, ჯარიმები შეცვლილია აგრეთვე საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენების წესების დარღვევისათვის და ქრონომეტრაჟის შედეგების მიხედვით გადასახადის გადამხდელის მიერ ბრუნვის შემცირებისათვის. უნდა აღინიშნოს, რომ ამ უკანასკნელი სამართალდარღვევისათვის, ჯარიმები საგრძნობლად არის შემცირებული, რაც მისასალმებელია, რადგან ადრინდელი ჯარიმა განსხვავების 50-მაგი ოდენობით ძალიან დიდი იყო (ახლა 20-მაგია). გარდა ამისა, დაწესდა ჯარიმის ზედა ზღვარი იმ შემთხვევაში, როდესაც გადამხდელის ერთი კვირის ბრუნვა 25 000 ლარს არ აღემატება. ახლა სსკ 1431 მუხლის 1-ლი და მე-2 ნაწილი ასე ჩამოყალიბდა:

"1. თუ მომსახურების გაწევის ობიექტზე ქრონომეტრაჟით გამოვლენილი 7 უწყვეტი კალენდარული დღის ჯამურ ბრუნვასა (მაქსიმალური და მინიმალური დღიური ბრუნვების გამოკლებით) და გადასახადის გადამხდელის მიერ დაფიქსირებულ ქრონომეტრაჟის დაწყების დღის წინა 7 უწყვეტი კალენდარული დღის ჯამურ ბრუნვას (მაქსიმალური და მინიმალური დღიური ბრუნვების გამოკლებით) შორის სხვაობა აღემატება საქართველოს მთავრობის მიერ დადგენილ ზღვრულ ოდენობას, რომელიც არ შეიძლება იყოს 10 პროცენტზე ნაკლები, პირი ჯარიმდება ქრონომეტრაჟით გამოვლენილი 7 კალენდარული დღის ჯამურ ბრუნვასა (მაქსიმალური და მინიმალური დღიური ბრუნვების გამოკლებით) და გადასახადის გადამხდელის მიერ დაფიქსირებულ ქრონომეტრაჟის დაწყების დღის წინა 7 კალენდარული დღის ჯამურ ბრუნვას (მაქსიმალური და მინიმალური დღიური ბრუნვების გამოკლებით) შორის სხვაობის ოცმაგი ოდენობით.

2. თუ მომსახურების გაწევის ობიექტზე ქრონომეტრაჟით გამოვლენილი 7 კალენდარული დღის ჯამური ბრუნვა (მაქსიმალური და მინიმალური დღიური ბრუნვების გამოკლებით) შეადგენს არა უმეტეს 25 000 ლარს, პირისთვის ამ მუხლის პირველი ნაწილით დაკისრებული ჯარიმის ოდენობა არ უნდა აღემატებოდეს 100 000 ლარს".

ამავე მუხლს დაემატა მე-3 ნაწილი, რომელსაც დაემატა ახალი, თუმცა ჩვენი აზრით - სამართლიანი, ჯარიმა:

"3. მომსახურების გაწევის ობიექტზე ქრონომეტრაჟის მიმდინარეობისას პირის მიერ მომხმარებლისთვის მომსახურების გაწევაზე დაუსაბუთებლად უარის თქმა ან/და მომხმარებლის გადაწყვეტილებაზე ზემოქმედება მოსალოდნელი საგადასახადო ვალდებულებისათვის თავის არიდების მიზნით -

იწვევს პირის დაჯარიმებას 1000 ლარის ოდენობით".

მაგალითი 1.ლუდის ბარი შპს "ძმაბიჭები" ქალაქის გარეუბანში, ერთ-ერთ მიკრორაიონში მდებარეობს. ლუდის ბარის კლიენტები ძირითადად ამ უბნის ახალგაზრდობაა, რომლებიც ერთმანეთსაც და ლუდის ბარის მეპატრონეებსაც კარგად იცნობენ. 2010 წლის 16 აგვისტოს საგადასახადო ორგანომ დაიწყო ამ ლუდის ბარის ქრონომეტრაჟი. ლუდის ბარის მეპატრონეებმა ივარაუდეს, რომ ქრონომეტრაჟის შედეგები მათთვის არასახარბიელო იქნებოდა, ამიტომ თავიანთი მეგობრების მეშვეობით უბანში გაავრცელეს ხმები ამ შემოწმების თაობაზე, შესაბამისი თხოვნით, რომ უბნის ახალგაზრდობას ერთი კვირის განმავლობაში შპს "ძმაბიჭებში" შესვლისგან თავი შეეკავებინათ. ამ ინფორმაციამ მიაღწია საგადასახადოს ყურამდე, რის გამოც შპს `ძმაბიჭები~ დააჯარიმეს 1000 ლარით.

ამ ჯარიმის მიუხედავად, ლუდის მეპატრონეთა მოქმედებამ შედეგი გამოიღო. ვინაიდან უბნის ახალგაზრდობის უმეტესობამ გაფრთხილების შედეგად მართლაც თავი აარიდა 1 კვირის განმავლობაში მათი ლუდის ბარით სარგებლობას, ამან შპს "ძმაბიჭები" გადაარჩინა ქრონომეტრაჟის მეშვეობით ბრუნვის შემცირების გამოვლენისა და სსკ 143-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით განსაზღვრული ჯარიმისაგან, რაც 1000 ლარზე საგრძნობლად მეტი იქნებოდა.

საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენების წესების დარღვევისათვის ჯარიმებში შეცვლილია რამდენიმე დებულება. გაუქმებულია ჯარიმა ჩეკში ფაქტობრივად გადახდილზე ნაკლები თანხის ჩვენებისათვის, ხოლო მოთხოვნა იმის შესახებ, რომ პირი ვალდებულია საკონტროლო-სალარო აპარატების დაზიანების აღმოფხვრამდე შეაჩეროს საქონლის/მომსახურების მიწოდების დროს მომხმარებლებთან ნაღდი ფულის ანგარიშსწორება, 139-ე მუხლიდან გადატანილია 971 მუხლში. ახალი დებულებებიდან აღვნიშნავთ სსკ 139-ე მუხლის მე-10-12 ნაწილებს:

"10. გადასახადის გადამხდელის მიერ საკონტროლო-სალარო აპარატის დაკარგვა, თუ დადგენილი არ არის, რომ ეს გამოწვეულია სხვა პირის მიერ ჩადენილი მართლსაწინააღმდეგო ქმედებით, -

იწვევს გადასახადის გადამხდელის დაჯარიმებას 3 000 ლარის ოდენობით.

11. ამ მუხლის მე-10 ნაწილით განსაზღვრული ქმედება, ჩადენილი განმეორებით, საგადასახადო სამართალდარღვევის გამოვლენიდან 60 დღის განმავლობაში, -

იწვევს გადასახადის გადამხდელის დაჯარიმებას 6 000 ლარის ოდენობით.

12. პირი თავისუფლდება ამ მუხლის მე-7 ნაწილით განსაზღვრული ჯარიმისაგან, თუ მან საკონტროლო-სალარო აპარატის დაზიანების თაობაზე წერილობითი ან ელექტრონული ფორმით ან სხვა ტექნიკური საშუალებებით გაუგზავნა შეტყობინება საგადასახადო ორგანოს დაზიანების დაფიქსირებიდან გონივრულ ვადაში".

განსხვავება ბოლო დებულებასა და მის ადრინდელ რედაქციას შორის ისა, რომ ადრე ასეთი შეტყობინება გადასახადის გადამხდელს საგადასახადო ორგანოსათვის უნდა გაეგზავნა "დაზიანების დაფიქსირებიდან არა უგვიანეს მეორე სამუშაო დღისა", ახლა კი ეს მხოლოდ გონივრულ ვადაში მოითხოვება.

ასევე ახალი დებულებები ჩაიწერა სსკ 139-ე მუხლის მე-14-16-ე ნაწილებში:

"14. საქმის გარემოებათა გამოკვლევისა და შეფასების შემდეგ საგადასახადო სამართალდარღვევის საქმის განმხილველი ორგანო/პირი უფლებამოსილია ამ მუხლით გათვალისწინებული საგადასახადო სამართალდარღვევის ჩადენისათვის ფულადი ჯარიმის ნაცვლად პირის მიმართ გამოიყენოს გაფრთხილება.

15. ამ მუხლის მიზნებისათვის საგადასახადო სამართალდარღვევა განმეორებით ჩადენილად ჩაითვლება, თუ იგივე ქმედება ჩადენილია წინა სამართალდარღვევის გამოვლენიდან 12 თვის განმავლობაში, გარდა ამ მუხლის მე-11 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა.

16. ამ მუხლით გათვალისწინებული საგადასახადო სამართალდარღვევა განმეორებით ჩადენილად არ ჩაითვლება, თუ პირმა ამავე მუხლით გათვალისწინებული სამართალდარღვევები ჩაიდინა ერთსა და იმავე დღეს, ტერიტორიულად განცალკევებულ ობიექტებზე".

აქ განსაკუთრებით აღნიშვნის ღირსია მე-14 ნაწილი, რაც საგადასახადო ორგანოს უფლებას ანიჭებს, საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენების წესების დარღვევისათვის ჯარიმის ნაცვლად გამოიყენოს გაცილებით ნაკლებმტკივნეული სანქცია გაფრთხილების სახით. მომავალი გვიჩვენებს, რამდენად ჰპოვებს გავრცელებას რეალურ პრაქტიკაში ეს ჰუმანური ნორმა.

ცვლილებები დღგ-ში

დღგ-ში შესული ცვლილებებიდან ერთის შესახებ უკვე ვისაუბრეთ - ვირტუალური ზონის ფიზიკური პირის მიერ ინფორმაციული ტექნოლოგიების მიწოდების გათავისუფლებაზე. სხვა ცვლილებებიდან აღვნიშნავთ:

სსკ 225-ე მუხლის მე-3 ნაწილის "ბ" ქვეპუნქტის მიხედვით, დასაბეგრ ოპერაციად არ ითვლება "აქტივების მიწოდება შესატანის სახით საწარმოს კაპიტალში ან ამხანაგობაში". ამ პუნქტის წინა რედაქციაში არ იყო ნახსენები "ამხანაგობა", რაც ქმნიდა გაურკვევლობას ამხანაგობაში ქონებრივი შენატანების განხორციელებისას დღგ-ით დაბეგვრის საკითხში. რეალურ პრაქტიკაში, ამხანაგობაში ქონებრივ შენატანს დღგ-ით არავინ ბეგრავდა, მაგრამ რადგან ამხანაგობას კაპიტალი არ გააჩნია, სსკ 225-ე მუხლის მე-3 ნაწილის "ბ" ქვეპუნქტის წინა რედაქცია გადამხდელებს შიშის საფუძველს უტოვებდა.

მნიშვნელოვანი საგადასახადო შეღავათი იქნა შემოღებული (გაფართოებული) ბეჭდვითი მედიასთვის. კერძოდ, სსკ 230-ე მუხლის "ფ" პუნქტი შემდეგნაირად ჩამოყალიბდა:

დღგ-ისგან გათავისუფლებულია "საგარეო-ეკონომიკური საქმიანობის ეროვნული სასაქონლო ნომენკლატურის 4901, 4902, 4903 00 000 00 და 4904 00 000 00 კოდებში მითითებული საქონლის (წიგნების, ჟურნალ-გაზეთების, ნოტების) მიწოდება (მათ შორის, ელექტრონული ფორმით), იმპორტი, რეალიზაციის მომსახურების, ბეჭდვის მომსახურების ან/და ჟურნალ-გაზეთების მიერ სარეკლამო მომსახურების გაწევა; საგარეო-ეკონომიკური საქმიანობის ეროვნული სასაქონლო ნომენკლატურის 4820 20 000 00 კოდში მითითებული საქონლის (რვეულების) მიწოდება; საგარეო-ეკონომიკური საქმიანობის ეროვნული სასაქონლო ნომენკლატურის 4801, 4802 55 და 4810 22 კოდებში მითითებული საქონლის იმპორტი; ელექტრონული მატარებლის (დისკის) საშუალებით სალექციო კურსის მიწოდება, რომელიც საგანმანათლებლო ხასიათისაა და რომლის წიგნად გამოცემაც შესაძლებელია". ამასთან, აღსანიშნავია, ამ პუნქტის მოქმედება უკუქცევითი ძალით გავრცელდა 2010 წლის 1 იანვრის მერე წარმოშობილ ურთიერთობებზეც. შეღავათის გაფართოვება კი იმაში მდგომარეობს, რომ წიგნებისა და ჟურნალ-გაზეთების ელექტრონული სახით გაყიდვა აღარ წარმოადგენს დღგ-ით დასაბეგრ ოპერაციას.

თვისობრივი სიახლეა ახალ შემოღებული მუხლი 2441 "იმპორტის დღგ-ით დაბეგვრის სპეციალური წესი", რომლის თანახმად:

"1. პირს, რომლის წინა უწყვეტი 12 კალენდარული თვის განმავლობაში დასაბეგრი ოპერაციების მიხედვით დეკლარირებული და ბიუჯეტში გადახდილი დღგ-ის თანხა გადააჭარბებს 200 000 ლარს, უფლება აქვს, გადავიდეს იმპორტის დღგ-ით დაბეგვრის სპეციალურ წესზე.

2. ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში პირისთვის დაბეგვრის ობიექტად არ განიხილება საქონლის იმპორტი. ამასთანავე, მიიჩნევა, რომ საქონლის იმპორტის საანგარიშო პერიოდის მიხედვით პირმა დასაბეგრი იმპორტის მიხედვით განსაზღვრულ საქონელზე მიიღო ჩათვლა...".

როგორც ვხედავთ, ამ წესზე გადასვლა სავალდებულო არ არის, მასში მხოლოდ გადასახადის გადამხდელის უფლებაზეა ლაპარაკი. იმპორტის დღგ ით დაბეგვრის სპეციალური წესის გამოყენების ნიუანსები განსაზღვრულია საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 აგვისტოს #290 ბრძანებით. იმპორტის დღგ-ით დაბეგვრის სპეციალურ წესზე გადასული გადამხდელები საქონლის იმპორტისას დღგ ს აღარ გადაიხდიან. ეს, უდავოდ, მნიშვნელოვანი შეღავათია იმპორტიორებისათვის, საბრუნავი სახსრების დაზოგვის თვალსაზრისით, თუმცა სხვა მხრივ, მათ ფინანსურ მდგომარეობაზე ეს საბოლოო ჯამში ფაქტობრივად არ იმოქმედებს, რადგან იმპორტზე გადახდილ დღგ-ს ისინი იმავე თვეში ჩაითვლიდნენ ხოლმე, რაც ახლა ვეღარ მოხდება. შესაბამისად, დიდად ბიუჯეტიც არ დაზარალდება.

სსკ 2441 მუხლის მე-2 ნაწილის ბოლო ფრაზა - "მიიჩნევა, რომ საქონლის იმპორტის საანგარიშო პერიოდის მიხედვით პირმა დასაბეგრი იმპორტის მიხედვით განსაზღვრულ საქონელზე მიიღო ჩათვლა..." მხოლოდ იმას ნიშნავს, რომ იმპორტირებული საქონელი განიხილება "ჩათვლამიღებულად". ამან შეიძლება თავი იჩინოს დღგ-ით დაბეგვრის თვალსაზრისით მომავალში, თუ ეს საქონელი გამოყენებული იქნება დღგ-ისაგან გათავისუფლებულ ოპერაციაზე, ანდა თუ მოხდება მისი გამოყენება გადამხდელის არაეკონომიკურ საქმიანობაში, რადგან ასეთ შემთხვევებში უნდა მოხდეს ჩათვლილი დღგ-ის აღდგენა.

1 აგვისტომდე მოქმედი საგადასახადო კანონმდებლობით, დღგ-ის ჩათვლის აღდგენა ხდებოდა აგრეთვე იმ შემთხვევაში, თუ საწარმო ჩამოწერდა გაფუჭებულ ან ვადაგასულ საქონელს, რომელზეც წინა საანგარიშო პერიოდებში მიღებული ჰქონდა დღგ-ის ჩათვლა. მნიშვნელოვანია იმის აღნიშვნა, რომ 1 აგვისტოდან საგადასახადო კოდექსში შესული ცვლილებების შემდეგ, ასე აღარ არის. ეს გამომდინარეობს სსკ 247-ე მუხლის მე-9 ნაწილიდან, რომლის მიხედვით განისაზღვრა, რომ "ამ კოდექსის 208-ე მუხლის მე-7 ნაწილის შესაბამისად საქონლის ჩამოწერის შემთხვევაში დღგ-ის ჩასათვლელი თანხა არ უქმდება", 208-ე მუხლი კი შეივსო შემდეგი შინაარსის მე-7-10-ე ნაწილებით:

"7. ვადაგასული ან/და გამოსაყენებლად ან შემდგომი მიწოდებისათვის უვარგისი სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის ჩამოწერისას გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია შეატყობინოს საგადასახადო ორგანოს სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის ჩამოწერის შესახებ (სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის სახეობის, რაოდენობისა და ღირებულების მითითებით) და ჩამოწერა განახორციელოს მხოლოდ საგადასახადო ორგანოს მიერ შესაბამისი დადასტურების შემთხვევაში.

8. ამ მუხლის მე-7 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში საგადასახადო ორგანო ვალდებულია სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის ჩამოწერისას პირდაპირ დაუდასტუროს ან ადგილზე გასვლით ფიზიკურად გადაამოწმოს სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობა და დაუდასტუროს გადასახადის გადამხდელს ჩამოწერის დოკუმენტი.

9. სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის ჩამოწერის წესს განსაზღვრავს საქართველოს ფინანსთა მინისტრი.

10. გადასახადის გადამხდელი უფლებამოსილია სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობები აღრიცხოს ელექტრონული ფორმით, საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი წესით".

აქვე აღვნიშნავთ, რომ საგადასახადო ორგანოს ეს "მომსახურება" უფასო არ არის: საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 30 მარტის #96 დადგენილებით (მასში შეტანილი ცვლილებების გათვალისწინებით) დამტკიცებული "სსიპ - შემოსავლების სამსახურის მიერ მომსახურების გაწევისათვის საფასურები და მათი განაკვეთების" თანახმად, ვადაგასული ან/და გამოსაყენებლად ან შემდგომი მიწოდებისთვის უვარგისი სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის ჩამოწერაზე თანხმობის გაცემისთვის გადამხდელმა სსიპ "შემოსავლების სამსახურს" უნდა გადაუხადოს "სააღრიცხვო ღირებულების 5%, მაგრამ არანაკლებ 300 და არაუმეტეს 5000 ლარისა". ამ "მომსახურების" უფასოდ გაწევა ზემოთაღნიშნული დადგენილებით გათვალისწინებული არ არის, ამიტომ ზოგ შემთხვევაში გადახდელებისათვის საქონლის ჩამოწერა შეიძლება უფრო ხარჯიანიც კი აღმოჩნდეს, ვიდრე ეს მაშინ იყო, როცა გაფუჭებული საქონლის ჩამოწერისათვის დღგ ის აღდგენა ხდებოდა.

მაგალითი 2. შპს "A" და შპს "B" ვაჭრობით არიან დაკავებული. რამდენიმეწლიანი საქმიანობის შემდეგ, მათ საწყობში დაუგროვდათ გაფუჭებული, შემდგომი მიწოდებისათვის გამოუსადეგარი საქონელი, რომელზეც დღგ ჰქონდათ ჩათვლილი - პირველს 1000 ლარის, ხოლო მეორეს - 150000 ლარის ტოლი სააღრიცხვო ღირებულებით. მათ ჩამოწერაზე ნებართვისთვის შპს "A" და შპს "B"-მ მიმართეს საგადასახადო ორგანოს, რადგან მათ ამას ავალდებულებს სსკ 208-ე მუხლის მე-7 ნაწილი. თანხმობის მისაღებად მათ 30.03.2010 წ. #96 დადგენილების შესაბამისად მოუწიათ საფასურის გადახდა: შპს "A"-ს - 300 ლარი, რადგან 1000 ლარის 5% 300 ლარზე ნაკლებია, ხოლო შპს "B"-ს - 5000 ლარი, რადგან 150000 ლარის 5% 5000 ლარზე მეტია.

ძველი წესის თანახმად, მათ მოუწევდათ ჩათვლილი დღგ-ის აღდგენა შესაბამისად 1000*18%=180 და 150000*18%=27000 ლარის ოდენობით. ამგვარად, ახალი ცვლილებებით შპს "A"-მ უმნიშვნელოდ იზარალა, ხოლო შპს "B"-მ კი მნიშვნელოვნად იხეირა.

იმ შემთხვევაში, თუ შპს "A" არ მიმართავს საგადასახადო ორგანოს საქონლის ჩამოწერის თანხმობისთვის და 1000 ლარის ღირებულების გაფუჭებულ საქონელს ცალმხრივი აქტით ჩამოწერს, რისი უფლებაც 1 აგვისტოდან მას აღარ აქვს სსკ 208-ე მუხლის მე-7 ნაწილიდან გამომდინარე, საგადასახადო ორგანო გადამხდელის შემოწმებისას ამ ჩამოწერას არ ცნობს, განიხილავს მას საქონლის დანაკლისად და დააჯარიმებს შპს "A"-ს სსკ 143-ე მუხლის მე-8 ნაწილის შესაბამისად.

სსკ 247-ე მუხლში შევიდა სხვა მნიშვნელოვანი ცვლილებაც, კერძოდ, მას დაემატა შემდეგი შინაარსის მე-8 ნაწილი:

"8. ამ მუხლის მე-5-მე-7 ნაწილებით განსაზღვრული დღგ-ის ჩასათვლელი თანხის გადაანგარიშება ან/და გაუქმება სავალდებულო არ არის, თუ გათავისუფლებული ოპერაციების თანხა საერთო ბრუნვის თანხის 5 პროცენტზე ნაკლებია".

ეს, უდავოდ, ძალიან დადებითი ცვლილებაა. ამ ცვლილების შემდეგ, გარკვეულ ზღვრამდე იზღუდება შეძენილ საქონელზე/მომსახურებაზე დღგ-ის ჩათვლის კორექტირება, როდესაც ეს საქონელი/მომსახურება დღგ ის ჩათვლის შემდგომ საანგარიშო პერიოდებში გამოყენებული იქნება დღგ-ისაგან გათავისუფლებულ ოპერაციებში, ან იმ ოპერაციებში, რომლებიც დღგ-ის მიზნებისათვის არ ითვლება დასაბეგრ ოპერაციად და რომლებზეც ადრე ხდებოდა დღგ-ის ჩათვლის სრული გაუქმება. ასეთ ზღვრად დაწესდა 5%-იანი ხვედრითი წილი გათავისუფლებული ოპერაციებისა საერთო ბრუნვებში.

მაგალითი 3. დღგ-ის გადამხდელი საწარმო ვაჭრობს სატვირთო ავტომანქანებით. 2010 წელს მისმა წლიურმა ბრუნვამ შეადგინა 250000 ლარი დღგ-ის გარეშე. ერთ-ერთი ასეთი ავტომანქანა, რომელზეც ჩათვლილი დღგ შეადგენდა 900 ლარს, გაიყიდა 10000 ლარად "ნავთობისა და გაზის შესახებ" საქართველოს კანონით განსაზღვრულ საოპერაციო კომპანიაზე, რომელზე მიწოდებაც გათავისუფლებულია დღგ-ისაგან სსკ 230 ე მუხლის 1-"ი" პუნქტის თანახმად. ეს გაყიდვა შეადგენს საერთო წლიური ბრუნვის 4%-ს.

ძველი წესის მიხედვით, საწარმოს უნდა აღედგინა დღგ-ის ჩათვლა 900 ლარის ოდენობით, რადგან ერთი სატვირთო ავტომანქანა მის მიერ გამოყენებული იქნა დღგ-ისაგან გათავისუფლებულ ოპერაციაში. 1 აგვისტოდან ამოქმედებული სსკ 247-ე მუხლის მე 8 ნაწილის მიხედვით კი, მოცემულ შემთხვევაში დღგ-ის ჩათვლის კორექტირება (აღდგენა) აღარ მოხდება.

კიდევ ერთი ცვლილება სსკ 247-ე მუხლში მისი მე-4 ნაწილის "ე" პუნქტის ახალი რედაქციაა, რომელიც ასეთნაირად ჩამოყალიბდა:

დღგ-ის ჩათვლა არ წარმოებს... "ე) იმ საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურებით, რომლებიც დასაბეგრი ოპერაციის საანგარიშო პერიოდის დამთავრებიდან არა უგვიანეს მომდევნო სამი საანგარიშო პერიოდისა გამოწერილი არ არის დღგ-ის გადამხდელის (გამყიდველის) მიერ ან მყიდველის (ჩათვლის მიმღების) მიერ ასახული არ არის წარმოდგენილ დღგ-ის დეკლარაციაში".

ეს ცვლილება რედაქციული ხასიათისაა და ადრე მოქმედი დებულების უკეთ ჩამოყალიბებული ვარიანტია.

შეიცვალა სსკ 248-ე მუხლის მე-3 ნაწილი და ის ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

"3. დაუშვებელია საქონლის/მომსახურების მიმწოდებლის მიერ არასწორად შევსებული საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის წარდგენა. ასეთ საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურას გაუქმების მიზნით საგადასახადო ორგანოს წარუდგენს გადასახადის გადამხდელი საგადასახადო ორგანოდან საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურების შემდგომი გატანისას, მაგრამ არა უგვიანეს მომდევნო წლის 15 იანვრისა".

რა თქმა უნდა, ესეც პროგრესული ცვლილებაა, რომელიც მოცემული შემთხვევის დადგომისას სათანადო პროცედურების შემცირებას ემსახურება.

და ბოლოს, კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ცვლილება, რომელიც დღგ-ის ჩათვლებს შეეხება, არის სსკ 248-ე მუხლში დამატებული 41 ნაწილი:

"41. საჯარო სამართლის იურიდიული პირის მიერ გაწეულ მომსახურებაზე, რომელზედაც საქართველოს კანონით ან საქართველოს მთავრობის დადგენილებით საფასური განსაზღვრულია დღგ-ის ჩათვლით, საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურად ითვლება მომსახურების საფასურის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტი".

მაგალითად, სსიპ "სამოქალაქო რეესტრის სააგენტოს" მიერ გაწეული მომსახურების საფასური განსაზღვრულია დღგ-ის ჩათვლით, საქართველოს 2009 წ. 15 დეკემბრის კანონის "სამოქალაქო რეესტრის სააგენტოს მიერ გაწეული მომსახურებისათვის დაწესებული საფასურის შესახებ" მე-3 მუხლის თანახმად. მასში პირდაპირ არის აღნიშნული: "საფასური არის სააგენტოს მიერ გაწეული მომსახურებისათვის კანონით დადგენილი სავალდებულო გადასახდელი, დამატებული ღირებულების გადასახადის ჩათვლით".

სამწუხაროდ, საქართველოს მთავრობის 30.03.2010 წ. #96 დადგენილებით დამტკიცებული "საჯარო სამართლის იურიდიული პირის - შემოსავლების სამსახურის მიერ მომსახურების გაწევისათვის საფასურები და მათი განაკვეთები" ანალოგიურ ჩანაწერს რატომღაც არ შეიცავს.

ცვლილებების განხილვას ჩვენი ჟურნალის შემდეგ ნომერში გავაგრძელებთ.

გიორგი ცერცვაძე

გაგრძელება იქნება

შესწორება

საქართველოს მთავრობის 03.07.2010 წ. #178 დადგენილება "საჯარო სამართლის იურიდიული პირის - შემოსავლების სამსახურის მიერ მომსახურების გაწევისათვის საფასურებისა და მათი განაკვეთების დამტკიცების შესახებ" შეიცავს მითითებას, რომ ეს საფასურები მოიცავს დამატებული ღირებულების გადასახადს, კერძოდ, ეს აღნიშნულია ამ ბრძანებაზე თანდართული ცხრილის მე-4 სვეტის სათაურში.

შესაბამისად, იმ გადამხდელებს, რომლებიც ისარგებლებენ სსიპ "შემოსავლების სამსახურის" ფასიანი სერვისებით, სსკ 248-ე მუხლის 41-ე ნაწილის თანახმად, შეუძლიათ ამ სერვისისთვის გადახდილი თანხიდან ჩაითვალონ დღგ, რადგან მომსახურების საფასურის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტი "საჯარო სამართლის იურიდიული პირის მიერ გაწეულ მომსახურებაზე, რომელზეც საქართველოს კანონით ან საქართველოს მთავრობის დადგენილებით საფასური განსაზღვრულია დღგ-ის ჩათვლით", საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურად ითვლება.